‘Het was mijn taak om het licht aan te doen’

In dit BLOG neem ik je mee in een van de meest aangrijpende verhalen die ik ooit uit eerste hand van iemand gehoord heb.

Stel je voor:

Je groeit op in een streng reformatorisch gezin. Dat betekent dat je als kind helemaal weg wordt gehouden van het normale leven hier in Nederland. Je gaat naar een aparte school ergens in het midden van het land waardoor je 5 dagen per week 5 uur onderweg bent om daar te komen. Alle vrije tijd wordt thuis of binnen de kerk ingevuld. Er is geen internet, geen tv en geen kranten of tijdschriften. Er wordt alles aangedaan om je zo min mogelijk met de buitenwereld in contact te laten komen. Het geloof predikt hel en verdoemenis voor iedereen, ook voor de leden van de kerk, behalve voor een paar uitverkorenen die wel naar de hemel gaan. 

‘Ik oefende vroeger of ik mijn vinger steeds langer in de kaarsvlam konden houden, om me voor te bereiden op de hel.’

Het zijn de woorden van Anneloes. Een vrouw van 43 die vertelde over haar leven waarvan bovenstaande slechts de context was.

Want binnen die context is Anneloes misbruikt door haar vader (en broer) die een hoge positie binnen de kerk had en ook in het landelijke politieke veld een vooraanstaand man was. Hoewel Anneloes de aandacht van haar vader als liefde heeft ervaren, was er ook een stem die haar vertelde dat het niet klopte. Maar hoe ontsnap je aan een wereld als je hebt geleerd dat die wereld gevaarlijk en giftig is? Toen ze bijna zestien was zei ze ‘nee’ tegen haar vader. Ze vertelde voor het eerst over het misbruik aan anderen. 

Er volgde een leven bij vrienden, pleeggezinnen en al snel kwam Anneloes in de psychiatrie terecht. Daar heeft ze van haar 16e tot haar 23e ‘gevangen’ gezeten, waarvan ruim acht maanden in een isoleercel, volslagen onterecht. Haar kamergenoot had zelfmoord gepleegd en die nacht werd ze in de isoleercel gestopt omdat ze in de kliniek geen raad wisten met de situatie. Voor Anneloes voelde het alsof men dacht dat zij iets met de zelfmoord te maken had. Alsof zij gestraft werd. Het maakte haar boos. Een vicieuze cirkel ontstond waardoor ze maandenlang in de isoleercel heeft gezeten waarbij ze drie keer per dag onder begeleiding een maaltijd mocht nuttigen bij haar cel. De overige drieëntwintig uur werd ze aan haar lot over gelaten onder een bizar strak regime waarbij iedere overtreding van de eenzijdig opgelegde regels tot een verlenging in de cel leidde.

Toen ze achttien was deed ze aangifte tegen haar vader en er volgde een proces. Hoewel haar vader in een sessie met een therapeut uiteindelijk bekent dat hij het allemaal gedaan heeft, mocht dat verslag niet gebruikt worden als bewijs omdat hij vooraf om geheimhouding had gevraagd. Het resultaat was een vrijspraak omdat het OM de aanklacht gebaseerd heeft op onrechtmatig verkregen bewijs.

‘Maar’, zei ze, ‘het licht was sterker dan het donker en ze hebben mijn kern niet stuk gekregen.’

Uiteindelijk heeft Anneloes haar leven weten op te pakken en is ze succesvol ondernemer geworden maar toen ze drie jaar geleden opnieuw in haar dossier dook, voelde ze dat er nog zoveel dingen onduidelijk waren die ze graag wilde onderzoeken. Ze wilde haar verleden kennen om als vrij mens verder te kunnen. Ze benaderde een documentairemaker en die heeft een film gemaakt waarin Anneloes met de instanties van toen en de mensen die haar in die tijd hebben meegemaakt terugblikt op die moeilijke jaren .

In een berichtje vertelde ze me, na de premiere op een filmfestival afgelopen weekend, dat ze zichzelf tijdens haar dankwoord op het podium had bedankt. ‘Dat ik nooit opgaf. Dat ik steeds koos voor lef en liefde.’

Ik kan je vertellen dat er sinds de ontmoeting met Anneloes, ongeveer vier weken geleden, geen dag voorbij is gegaan dat ik niet aan haar aangrijpende verhaal gedacht heb. Ik ga maandag aanstaande* kijken naar de documentaire want volgens haar eigen woorden is haar taak volbracht.

‘Het was mijn taak om het licht aan te doen. Met de documentaire wordt er licht geschenen op duistere dynamieken binnen duistere systemen. En dat heb ik gedaan.’

Nou … daar heb je een hele dosis lef voor nodig en ik maak een hele diepe buiging voor haar.

Veel LEF en Liefde,

Esmeralda

PS: De documentaire ‘Ik was een kind’  wordt op maandag 31 maart om 22.15 uur uitgezonden op NPO 2 als onderdeel van een tiendelige serie gebaseerd op de tien geboden.